Interpelacja dotycząca Wielkopolskiego Parku Narodowego
Interpelacja w sprawie w sprawie funkcjonowania Wielkopolskiego Parku Narodowego, w szczególności skali odstrzałów zwierząt oraz wydatków na stałą obsługę prawną i praktyk mogących mieć charakter SLAPP
Treść interpelacji:
Szanowna Pani Minister!
Zwracam się z interpelacją poselską w związku z licznymi publikacjami prasowymi oraz petycjach obywatelskich, gdzie formułowane są poważne wątpliwości dotyczące funkcjonowania Wielkopolskiego Parku Narodowego (WPN). Szczególne kontrowersje budzi skala odstrzałów zwierząt łownych w latach 2017–2022 w relacji do niewielkiej powierzchni Parku, a także sygnalizowane przypadki wykorzystywania stałej obsługi prawnej do działań mogących wywoływać efekt mrożący (SLAPP) wobec byłych pracowników i obywateli, w tym w związku z korzystaniem z prawa do informacji publicznej. W przestrzeni publicznej pojawiają się również informacje o sporach pracowniczych i zarzutach mobbingu, a także pytania o gospodarność i zgodność z dyscypliną finansów publicznych.
Zgodnie z art. 9 ustawy o ochronie przyrody Minister sprawuje nadzór nad działalnością parków narodowych, w tym m.in. kontroluje funkcjonowanie parków, ich działalność gospodarczą, realizację zadań i planów finansowych oraz działania dyrektorów jako organów ochrony przyrody, a także sporządza roczne sprawozdania zbiorcze z działalności parków. Z uwagi na zasadniczy charakter sprawy oraz potrzebę rzeczywistej kontroli proszę o odpowiedzi na poniższe pytania oraz udostępnienie wskazanych danych i dokumentów:
Nadzór, kontrole i sprawozdawczość
1.1. Czy Minister w latach 2017–2024 przeprowadził kontrole doraźne lub planowe w WPN dotyczące: a) skali i zasadności odstrzałów redukcyjnych/sanitarnych, b) wydatków na obsługę prawną i sposobu jej wykorzystania, c) przestrzegania dyscypliny finansów publicznych, d) sytuacji kadrowej i polityki antymobbingowej? Proszę o przekazanie kopii wystąpień pokontrolnych i zaleceń oraz informacji o ich wykonaniu.
1.2. Proszę o przekazanie rocznych sprawozdań z działalności WPN (części źródłowych, na podstawie których sporządzane są sprawozdania zbiorcze Ministra) za lata 2017–2024, w tym: realizacja zadań ochronnych, dane o redukcji populacji zwierząt łownych, działalność gospodarcza, finanse.
1.3. Czy Minister planuje przeprowadzenie w 2025 r. kontroli doraźnej WPN w ww. zakresach? Jeśli tak – proszę o harmonogram i zakres, a jeśli nie – proszę o uzasadnienie.
Obsługa prawna i możliwe działania SLAPP
2.1. Czy Minister dysponuje informacją o umowach WPN na stałą obsługę prawną w latach 2017–2024 (w szczególności z Sowisło Topolewski Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych S.K.A.)? Proszę o:
• potwierdzenie zawarcia takich umów, okres obowiązywania, tryb wyboru wykonawcy (przetarg/zapytania ofertowe/inny), oraz
• łączną wartość wynagrodzenia brutto wypłaconą z tytułu tych umów w ujęciu rocznym.
2.2. Proszę o zbiorcze zestawienie (2017–2024) spraw prowadzonych przez WPN z udziałem profesjonalnego pełnomocnika, z podziałem na kategorie:
• spory pracownicze z (byłymi) pracownikami,
• sprawy przeciw obywatelom/NGO/dziennikarzom/ byłym pracownikom dotyczące ochrony dóbr osobistych, zniesławienia lub uporczywego nękania (w tym subsydiarne akty oskarżenia),
• inne sprawy cywilne/administracyjne/karne,
z podaniem: podstawy prawnej roszczeń lub trybu, wartości przedmiotu sporu/zakresu żądania (jeżeli dotyczy), kosztów zastępstwa procesowego i opłat sądowych pokrytych przez WPN (w układzie rocznym).
2.3. Czy Minister, wykonując nadzór z art. 9 u.o.p., ocenił, czy praktyka kierowania przez państwową osobę prawną (WPN) pozwów prywatnoskargowych lub cywilnych wobec krytyków mieści się w granicach realizacji ustawowych zadań parku narodowego oraz zasad celowości i oszczędności (art. 44 ustawy o finansach publicznych)? Jeśli tak – proszę o wynik takiej oceny i ewentualne zalecenia. Jeśli nie – proszę o przeprowadzenie takiej oceny i przedstawienie rezultatów.
2.4. Czy Minister prowadzi benchmark kosztów stałej obsługi prawnej dla parków narodowych? Proszę o informację, ile parków posiada stałe umowy, w jakich kwotach (widełki), oraz jaka jest praktyka co do zakresu świadczeń (zestawienie roczne 2019–2024).
Odstrzały redukcyjne i sanitarne
3.1. Proszę o roczne zestawienie (2017–2024) dla WPN: liczby odstrzelonych zwierząt w podziale na gatunki oraz reżim prawny (redukcja/sanitarne), wraz ze wskazaniem podstawy prawnej (zadania ochronne/zarządzenia/akty właściwych organów) i uzasadnień merytorycznych.
3.2. Proszę o informację, w ilu przypadkach odstrzały wykonywali pracownicy WPN, a w ilu osoby niebędące pracownikami WPN, oraz jakie obowiązują obecnie zasady wyboru i weryfikacji takich osób (w wykonaniu zaleceń pokontrolnych MŚ z 2018 r.). Proszę o informację, czy i kiedy te zalecenia zostały wdrożone.
3.3. Czy Minister dokonywał oceny proporcjonalności skali redukcji zwierząt w WPN na tle innych parków (z uwzględnieniem powierzchni i uwarunkowań siedliskowych)? Jeśli tak – proszę o wyniki analizy i ewentualne rekomendacje. Jeśli nie – proszę o przeprowadzenie takiej analizy i przedstawienie rezultatów.
3.4. Czy Minister rozważa audyt doraźny w WPN dotyczący zasadności i dokumentowania odstrzałów (w tym jakości uzasadnień, procedur i transparentności)? Proszę o stanowisko i plan działań.
Plan ochrony WPN
4.1. Jaki jest aktualny status prac i decyzji w sprawie ustanowienia planu ochrony dla WPN (projekt przekazany ponad dekadę temu, koszt opracowania przez BULiGL)? Czy Minister odmawiał jego ustanowienia – z jakich przyczyn, na jakiej podstawie i kiedy?
4.2. Czy prowadzone są prace nad nowym projektem planu ochrony? Proszę o informację o trybie wyboru wykonawcy, źródle finansowania, harmonogramie oraz mechanizmach zarządzania konfliktem interesów (w tym w relacji do potencjalnych wykonawców z rynku leśnego).
4.3. Proszę o wskazanie terminu ustanowienia planu ochrony dla WPN lub przedstawienie przyczyn braku terminu.
Gospodarowanie mieniem i dyscyplina finansów publicznych
5.1. Proszę o informację, ile pojazdów służbowych posiada WPN (stan na koniec lat 2019–2024), z wyszczególnieniem kosztów utrzymania (leasing/zakup, eksploatacja, ubezpieczenia, serwis) oraz zasad używania (w tym polityka używania pojazdów prywatnych do celów służbowych i skala wydatków z tego tytułu).
5.2. Czy Minister oceniał zgodność polityki flotowej WPN z zasadami celowości i oszczędności (art. 44 u.f.p.)? Proszę o wynik oceny lub o jej przeprowadzenie i przedstawienie rezultatów.
5.3. Czy Minister dysponuje wzorami/standardami umów dzierżawy gruntów rolnych w WPN oraz informacją, czy przewidują one postanowienia ochronne (np. ograniczenia w stosowaniu środków ochrony roślin, obowiązki badań gleb, raportowania upraw, grodzeń)? Proszę o przekazanie aktualnych wzorów i liczby obowiązujących umów (stan na koniec 2024 r.).
Kadry i polityka antymobbingowa
6.1. Proszę o zbiorcze dane dla WPN (2017–2024): liczba rozwiązań stosunku pracy, liczba zgłoszeń mobbingowych, liczba postępowań sądowych (z rozróżnieniem spraw o mobbing/odszkodowanie/zadośćuczynienie), liczba zakończonych ugodą i łączna kwota świadczeń wypłaconych z tego tytułu.
6.2. Czy w WPN przeprowadzano szkolenia antymobbingowe i wdrożono odpowiednie procedury? Proszę o terminy, wykonawcę i sposób doboru wykonawcy.
Prawo pierwokupu i ład majątkowy
7.1. Czy Minister prowadzi nadzór nad wykonywaniem przez WPN prawa pierwokupu nieruchomości położonych w granicach Parku (art. 10 u.o.p.)? Proszę o informację, czy w latach 2017–2024 odnotowano przypadki transakcji dokonanych z pominięciem zawiadomienia Parku i jakie działania podjęto (kontrole, zawiadomienia, środki prawne).
Proszę o udzielenie odpowiedzi wraz z przekazaniem wskazanych powyżej zbiorczych zestawień i dokumentów (w szczególności: wystąpienia pokontrolne i informacja o wdrożeniu zaleceń, sprawozdania roczne WPN, kopie umów dot. stałej obsługi prawnej oraz roczne zestawienia kosztów, aktualne wzory umów dzierżawy i regulacje wewnętrzne dot. odstrzałów). Dane proszę podać w układzie rocznym dla lat 2017–2024 (ew. 2019–2024 dla pozycji, które nie są prowadzone w dłuższym horyzoncie).
Z poważaniem,
Małgorzata Tracz
Posłanka na Sejm RP