Wspólnie zapewnijmy lepszą ochronę zwierząt laboratoryjnych

Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych (druki nr 1454 i 1551).

Pani Marszałek! Wysoka Izbo!

Szczególną rolą państwa powinno być ograniczanie cierpienia i troska o dobrostan zwierząt laboratoryjnych. Już sam fakt wykorzystywania zwierząt do badań i testów budzi w każdym z nas moralne wątpliwości. Zwierzęta laboratoryjne zasługują na szczególną ochronę, bo ich zdrowie i życie jest wciąż poświęcane, aby móc chronić zdrowie i życie nas, ludzi. Tak było również w przypadku wszystkich czterech szczepionek na COVID zatwierdzonych w Unii Europejskiej, na które wszyscy tak czekaliśmy. Dlatego omawiana dziś przez nas nowelizacja ustawy o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych jest tak ważna i istotna.

Tę ustawę uchwalono w ramach transpozycji do prawa polskiego przepisów unijnej dyrektywy. Dyrektywy, której celem jest ochrona zwierząt laboratoryjnych, których dobrostan jest uznawany jako wartość wspólnotowa. Dyrektywy, której zgodnie z art. 2 jako Polska możemy zapewnić w naszym prawie szerszą i bardziej rygorystyczną ochronę zwierząt, niż to wynika z jej przepisów. Niestety Ministerstwo Edukacji i Nauki zawarło w nowelizacji zmiany, które prowadzą kompletnie coś przeciwnego, radykalnie ograniczając i obniżając ochronę zwierząt laboratoryjnych w Polsce. Tu chodzi o dwie zmiany, które w fundamentalny sposób uderzają w konstytucyjne prawa obywatelek i obywateli do informacji publicznej oraz do udziału społeczeństwa w postępowaniu administracyjnym. Chodzi o dodanie nowego art. 38a, który w istocie wprowadza utajnienie prac komisji etycznych, organów władzy publicznej, a tym samym tajność doświadczeń na zwierzętach w sposób naruszający konstytucję. Chodzi też o zmianę brzmienia art. 40, która uniemożliwi organizacjom społecznym występowanie w sprawach dotyczących udzielenia zgody na prowadzenie doświadczenia niezależnie od tego, czy udział taki jest uzasadniony celami społecznymi i interesem społecznym. Te dwie zmiany nie mają nic wspólnego z zapisami dyrektywy i są autorskim pomysłem ministerstwa edukacji. Pomysłem, w którym na pierwszy rzut oka widać lobbing, który nastąpił na etapie sporządzania projektu ustawy. Ten lobbing widać również w uzasadnieniu tych zmian. To jest pogardliwy i obrażający ton wobec organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną zwierząt. Ton diametralnie inny od tego, jakim opisane są niezbędne zmiany wynikające z potrzeby transpozycji dyrektywy. Wygląda to tak, jakby pisała to zupełnie inna osoba.

Jako Zieloni i Koalicja Obywatelska nie możemy pozwolić na to, aby kolejny raz ograniczano konstytucyjne prawa obywatelskie Polek i Polaków. Nie możemy pozwolić na fundamentalne obniżenie standardów ochrony zwierząt laboratoryjnych w Polsce. Dlatego składam na ręce pani marszałek wniosek o odrzucenie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych. (Oklaski)

(Poseł Piotr Borys: Brawo!)

Wicemarszałek Małgorzata Gosiewska:

Dziękuję bardzo.

Poseł Małgorzata Tracz:

To nie wszystko, bo jednak jako posłanki i posłowie powinniśmy dołożyć starań, aby badania nad zwierzętami jak najszybciej przeszły do historii. Jako Polska i Unia Europejska powinniśmy dążyć do dalszego ograniczania eksperymentów na zwierzętach, jak najszybciej zastąpić je nowymi, innowacyjnymi metodami badawczymi oraz przedstawić jasną strategię odejścia od eksperymentów. W tym celu niezbędna jest współpraca ze wszystkimi podmiotami zaangażowanymi na rzecz badań bez wykorzystywania zwierząt, ze środowiskami naukowymi, a także z przedsiębiorcami inwestującymi w takie badania.

Dlatego jako Zieloni, Koalicja Obywatelska składamy 24 poprawki, które zgodnie z art. 2 dyrektywy zapewniają szerszą i bardziej rygorystyczną ochronę zwierząt laboratoryjnych w Polsce. Mam nadzieję, że wspólnie wykonamy kolejny krok naprzód w celu lepszej ochrony zwierząt laboratoryjnych, a nie cztery kroki do tyłu, tę ochronę radykalnie ograniczające. Bardzo proszę posłów i posłanki, którzy będą obradować w komisji o godz. 19, o poparcie tych złożonych poprawek wypracowanych razem ze stroną społeczną, które wzmocnią ochronę zwierząt. Usuńmy także proponowane zapisy utajniające postępowania przed komisjami etycznymi oraz wykluczające z nich stronę społeczną. Wspólnie zapewnijmy lepszą ochronę zwierząt laboratoryjnych, u których (Dzwonek) jako ludzkość zaciągamy dług w imię postępu. (Oklaski)