Interwencja poselska w związku z zaprzestaniem funkcjonowania Zakładów Górniczo-Hutniczych "Bolesław" wpływających na funkcjonowanie rzek: Sztoły, Baby, Białej i Białej Przemszy
Interwencja poselska do Krzysztofa Paraszczuka, Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w Krakowie oraz Mirosława Kurza, Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach w związku z zaprzestaniem funkcjonowania Zakładów Górniczo-Hutniczych "Bolesław" wpływających na funkcjonowanie rzek: Sztoły, Baby, Białej i Białej Przemszy.
Szanowni Panowie!
Działając na podstawie art. 20 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (tj. Dz.U. 2018 poz. 1799, z późn. zm.), zwracam się z interwencją w związku z zaprzestaniem funkcjonowania Zakładów Górniczo-Hutniczych "Bolesław" wpływających na funkcjonowanie rzek: Sztoły, Baby, Białej i Białej Przemszy.
W ostatnich dniach zostałam zaalarmowana przez mieszkanki i mieszkańców Zagłębia Dąbrowskiego o niekorzystnych skutkach likwidacji kopalni „Olkusz-Pomorzany” dla środowiska wodnego, a w szczególności dla trzech rzek: Sztoły, Baby i Białej. Zaprzestanie odwadniania kopalni „Olkusz-Pomorzany” ma w szczególności skutkować zanikiem naturalnych koryt rzecznych, wraz z całym bogatym ekosystemem zwierząt i roślin, w tym również gatunków chronionych. Potwierdzać te informacje ma opinia naukowa specjalisty hydrogeologa z dnia 2 grudnia 2021 r. autorstwa dr. hab. inż. Mariusza Czopa, prof. AGH.
Zgodnie z treścią opinii wody kopalniane stanowią obecnie około 95-100% przepływu w rzece Sztole i Białej oraz 85-95% przepływu w Białej Przemszy. Likwidacja kopalni kopalni „Olkusz-Pomorzany” i zatrzymanie zrzutu wód pochodzących z jej odwadniania oznaczać będzie całkowite osuszenie rzeki Sztoła od miejsca zrzutu na wschód od Bukowna aż do ujścia do Białej Przemszy oraz całkowite osuszenie rzeki Biała od zrzutu do ujścia do Białej Przemszy. W rejonie tych cieków występują stawy i oczka wodne zasilane wodą z tych rzek i one też wyschną. Dodatkowo przepływ na odcinku rzeki Białej Przemszy od Błędowa do Jaworzna zostanie tak mocno ograniczony, że będą występować przerwy nurtu rzeki. Stan ten będzie się utrzymywał przez co najmniej kilkadziesiąt lat zanim ciśnienie wód podziemnych w leju depresji nie podniesie się na tyle, że zaczną one zasilać rzeki.
Jak zwraca uwagę autor opinii naukowej, likwidacja kopalń jest procesem powszechnym i całkowicie normalnym z punktu widzenia ich cyklu życia i następuje nieuchronnie po wyczerpaniu się eksploatowanego złoża, gdzie formalnie wygaszona zostaje koncesja udzielona na wydobywanie określonej kopaliny. Pod względem merytorycznym nie chodzi o samą procedurę likwidacji kopalni, ale jej sposób, tj. wybór najkorzystniejszego scenariusza likwidacji wynikającego z uwzględnieniem czynników ekologicznych, technicznych i ekonomicznych.
Jak zostało podkreślone w opinii, przyjęta w danej sprawie metoda samoistnego zatopienia kopalni „Olkusz-Pomorzany” powinna zostać odrzucona ze względu na ustawowe obowiązki w zakresie ochrony środowiska, gdzie z racji konieczności ochrony cennych ekosystemów wód rzecznych należało wybrać zatapianie sterowane (w pełni kontrolowane) oraz zabezpieczyć zrzut odpowiednich ilości wód do cieków powierzchniowych w celu zapewnienia w nich przepływu nienaruszalnego. Techniczne możliwości uruchomienia takiego systemu istnieją i mogą gwarantować uzyskanie częściowej lub nawet całkowitej rekompensaty poniesionych kosztów.
Podsumowując wszystkie przedstawione fakty, realizacja obecnego planu likwidacji kopalni „Olkusz-Pomorzany” przez samoistne zatapianie, z całkowitym zatrzymaniem kompensacyjnego zrzutu wód do rzek Baba, Sztoła, Biała i Biała Przemsza, może doprowadzić do nieuchronnej likwidacji tych rzek i wielkiej szkody w środowisku w postaci zaniku ekosystemu z cennymi zbiorowiskami roślin i zwierząt.
Mając powyższe na uwadze, zwracam się do Panów o uchylenie lub zmianę ze względu na istotny interes społeczny dotychczasowych decyzji Okręgowego Urzędu Górniczego w Krakowie oraz Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach dotyczących metody likwidacji kopalni „Olkusz-Pomorzany”.
Apeluję także o zawieszenie wszelkich działań likwidacyjnych do czasu opracowania adekwatnego sposobu likwidacji kopalni „Olkusz-Pomorzany”, który będzie gwarantował zabezpieczenie dalszego funkcjonowania rzek Sztoły, Baby, Białej i Białej Przemszy oraz zapobiegnie istotnym szkodom dla środowiska.
Z poważaniem,
Małgorzata Tracz
Do wiadomości:
1. Przemysław Daca, Prezes Wód Polskich
2. dr inż. Adam Mirek, Prezes Wyższego Urzędu Górniczego
Manfred Rackelhuhn, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons