Interwencja poselska w sprawie wycinki drzew przy drodze powiatowej nr 1705G na odcinku Trzebielino-Kołczygłowy

Interwencja poselska do Starosty Bytowskiego Leszka Waszkiewicza, Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Igora Strzoka, Wójta Gminy Trzebielino Tomasza Czechowskiego oraz Wójta Gminy Kołczygłowy Artura Kalinowskiego w sprawie wycinki drzew przy drodze powiatowej nr 1705G na odcinku Trzebielino-Kołczygłowy.

Szanowni Państwo!

Działając na podstawie art. 20 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (t. Dz. U. 2018 poz. 1799, z późń. zm.), zwracam się z interwencją poselską w sprawie wycinki drzew przy drodze powiatowej nr 1705G na odcinku Trzebielino-Kołczygłowy.

Mieszkanki i mieszkańcy powiatu bytowskiego, ale też zaniepokojeni miłośnicy i miłośniczki drzew z całej Polski, zwrócili moją uwagę na planowaną wycinkę 800 drzew w ramach przebudowy drogi powiatowej nr 1705G na odcinku Trzebielino-Kołczygłowy. Aleja przeznaczona do wycinki leży na odcinku między Kołczygłowami a Kołczygłówką w otulinie Parku Krajobrazowego Dolina Słupi. Te składające się z lip i klonów aleje są nie tylko przyrodniczym, ale i historycznym skarbem Kaszub – ich zachowanie to kwestia tożsamości kulturowej regionu.

Aleje są już od ponad 200 lat elementem tradycyjnego krajobrazu Europy Środkowej, w tym Kaszub. Są cennym siedliskiem przyrody, w tym gatunków chronionych prawem krajowym i europejskim. Na terenach rolniczych są często jedynym schronieniem wielu gatunków, szczególnie ptaków, nietoperzy i owadów. Wnętrze starych drzew to bogaty ekosystem, żyją tu setki gatunków owadów, grzybów i drobnoustrojów, których najbardziej utytułowanym i chronionym przedstawicielem jest pachnica dębowa. Przydrożne drzewa łagodzą mikroklimat, spowalniają wiatry, sprzyjają opadom, chronią glebę przed erozją, a także wpływają na globalny klimat, pochłaniając dwutlenek węgla. A także są piękne, zdobią i uatrakcyjniają krajobraz oraz umilają podróż.

Aleje mają niewątpliwie pozytywny wpływ również na turystykę, przyciągając rzesze rowerzystów, wędrowców i spacerowiczów. Turysta oczekuje zieleni i piękna krajobrazu – oba walory są związane z przydrożnymi drzewami. Także w wielu innych regionach aleje stanowią ozdobę krajobrazu i magnes dla gości.

Ponieważ inwestycja nie uzyskała jeszcze pozwolenia na budowę, jest wciąż możliwość na dokonanie zmian w planach związanych z wycinkami oraz podjęcie działań na rzecz ochrony tej cennej alei drzew.

Przebudowę drogi można zaplanować bez wycinania drzew, opracować alternatywny projekt inwestycji przebudowy tejże drogi. Sama aleja powinna zostać objęta ochroną poprzez wpisanie do rejestru wojewódzkiego konserwatora zabytków.

Zabytek, zdefiniowany w ustawie z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, to nieruchomość lub rzecz ruchoma, ich część lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym, ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową. Jako zabytki nieruchome podlegające ochronie wymienione są, w art. 6 tejże ustawy, np. krajobrazy kulturowe, układy ruralistyczne (historycznie ukształtowane założenia wiejskie), parki, ogrody i inne formy zaprojektowanej zieleni. Aleja, której los jest przedmiotem niniejszej interwencji, bez wątpienia spełnia powyższe warunki określone przez ustawę.

Dlatego zwracam się do Państwa o zatrzymanie prac związanych z wycinką drzew przy drodze powiatowej nr 1705G na odcinku Trzebielino-Kołczygłowy, o opracowanie alternatywnego projektu inwestycji przebudowy tejże drogi oraz o objęcie tej cennej alei ochroną.

Aleje przydrożne są pięknym elementem polskiego krajobrazu, który powinniśmy zachować dla przyszłych pokoleń. Aby to osiągnąć, potrzebna jest rzeczowa dyskusja, wykraczająca poza dominujące do tej pory schematy medialnych wojen i prawnych sporów. Doświadczenia z sąsiednich krajów i z Polski wykazują, że obecność drzew przydrożnych można pogodzić ze zmieniającymi się wymaganiami ruchu samochodowego. Wierzę, że kaszubskie aleje przetrwają dzięki wspólnemu wysiłkowi miłośników drzew oraz zarządców dróg.

Przykładem potwierdzającym to przekonanie jest studium przypadku remontu ulicy Pszczelińskiej – odcinka drogi wojewódzkiej nr 720, który łączy Brwinów z Otrębusami w województwie mazowieckim. W tym przypadku udało się wypracować kompromis, uratować „zieloną bramę Brwinowa” oraz stworzyć projekt nowoczesnej i bezpiecznej drogi.

W tym przypadku zastosowano szereg nietypowych, a nawet nowatorskich rozwiązań projektowych, które z jednej strony – pozwoliły na ocalenie alei starych drzew, a z drugiej – zapewniły bezpieczeństwo użytkownikom drogi. W celu ochrony największej liczby starodrzewu zastosowano trasowanie drogi między drzewami, w sąsiedztwie pni drzew zastosowano krawężniki drogowe o obniżonej wysokości w rejonie głównych korzeni drzew, w rejonie systemu korzeniowego drzew zastosowano płytkie obrzeża, typu eko-bord oraz wodoprzepuszczalne nawierzchnie, a także w wybranych miejscach, w zamian usuwania drzewa, w celu poprawy widoczności ustawiono lustra poprawiające widoczność.

Każda przebudowa lub rozbudowa oraz budowa nowej drogi wymaga wdrożenia całego procesu związanego z ochroną drzew alejowych. Optymalne przygotowanie i prowadzenie prac obejmuje iteracyjny proces decyzyjny. Na kolejnych jego etapach identyfikowane są kolizje projektu z drzewami, analizowana jest możliwość zachowania i ochrony drzew oraz formułowane są zalecenia mające zapewnić optymalny rezultat z punktu widzenia zarówno infrastruktury, jak i drzew. Proces powinien być wspierany przez specjalistę - inspektora nadzoru dendrologicznego. Cały proces jest opisany załączonej publikacji Fundacji EkoRozwoju „Zadrzewienia przydrożne – propozycja instrukcji dla zarządców dróg”.

Z tego też powodu przesyłam w załączniku do niniejszej interwencji poselskiej cztery publikacje Fundacji EkoRozwoju dotyczące ochrony alei drzew oraz zadrzewień przydrożnych. Mam nadzieję, że wiedza zawarta w tych publikacjach będzie stanowić inspirację do poszukiwania alternatywnego rozwiązania tej sprawy oraz motywację do ochrony kaszubskich alei drzew.

Z poważaniem,
Małgorzata Tracz

Do wiadomości:

1. Pani Anna Tchórzewska, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Gdańsku

Załącznik:

1. Aleje – skarbnice przyrody. Praktyczny podręcznik ochrony drzew przydrożnych i ich mieszkańców
2. Drzewa przydrożne – dobre praktyki. Z doświadczeń programu „Drogi dla Natury”
3. Zadrzewienia przydrożne – propozycja instrukcji dla zarządców dróg
4. Standard ochrony drzew i innych form zieleni w procesie inwestycyjnym

Odpowiedź Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków

fot. Marcin Jaworski / Stowarzyszenie Nenufar