Interpelacja w sprawie planów Rady Ministrów w zakresie dobrostanu zwierząt w ramach sprawowania przez Polskę prezydencji w Radzie Unii Europejskiej

Interpelacja do ministra rolnictwa i rozwoju wsi oraz ministra ds. Unii Europejskiej w sprawie planów Rady Ministrów w zakresie dobrostanu zwierząt w ramach sprawowania przez Polskę prezydencji w Radzie Unii Europejskiej.

Szanowny Panie Ministrze,

w grudniu 2019 r. Rada UE przyjęła konkluzje w sprawie dobrostanu zwierząt, w których podkreśliła potrzebę rozwoju istniejącego prawodawstwa w tym zakresie oraz wezwała Komisję Europejską do aktualizacji obowiązujących przepisów. W 2020 r. KE zobowiązała się do dokonania ich przeglądu i przedstawienia wniosków ustawodawczych zmieniających unijne prawo dotyczące dobrostanu zwierząt w terminie do 2023 r., w celu dostosowania prawodawstwa do najnowszych dowodów naukowych, poszerzenia jego zakresu, ułatwienia jego egzekwowania i, ostatecznie, zapewnienia wyższego poziomu dobrostanu zwierząt. KE zobowiązała się do przedłożenia nowych przepisów dotyczących (1) dobrostanu zwierząt utrzymywanych, (2) transportu żywych zwierząt, (3) uboju zwierząt oraz (4) etykietowania żywności ze względu na dobrostan zwierząt.

W czerwcu 2021 r. KE udzieliła pozytywnej odpowiedzi na europejską inicjatywę obywatelską (EIO) „Koniec Epoki Klatkowej”. W swoim komunikacie KE przedstawiła plany dotyczące wniosku ustawodawczego mającego na celu wycofanie chowu klatkowego dla pewnych gatunków  zwierząt gospodarskich w ramach przeglądu prawodawstwa. W grudniu 2023 r. w odpowiedzi na EIO „Europa wolna od futer” KE oświadczyła, że ​​dokładnie oceni konieczność i wykonalność zakazu w zakresie hodowli zwierząt na futra i wprowadzania futer do obrotu w UE.

W grudniu 2023 r. KE opublikowała jedynie dwa wnioski ustawodawcze: w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu oraz w sprawie dobrostanu i identyfikowalności psów i kotów. W maju 2024 r. podczas posiedzenia Rady UE ds. Rolnictwa i Rybołówstwa (AGRIFISH) zdecydowana większość państw członkowskich ponownie wezwała KE do przedstawienia pozostałych, zaległych wniosków ustawodawczych.

We wrześniu 2024 r. interesariusze (w tym również przedstawiciele organizacji rolniczych) uczestniczący w Strategicznym dialogu na temat przyszłości rolnictwa w UE wezwali KE do przedstawienia przeglądu unijnych przepisów dotyczących dobrostanu zwierząt do 2026 r., obejmującego m.in. wycofanie chowu klatkowego, w oparciu o najnowsze badania naukowe i Model Pięciu Domen.

Ponadto w tym samym miesiącu utworzono stanowisko Komisarza UE ds. zdrowia i dobrostanu zwierząt, tym samym potwierdzając, że dobrostan zwierząt pozostaje priorytetem politycznym na poziomie UE.

Jak podkreślają liczne opinie naukowe opublikowane przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), obowiązujące przepisy w zakresie dobrostanu zwierząt są przestarzałe i wymagają daleko posuniętych zmian. 

W odniesieniu do wpływu ekonomicznego na UE opublikowana w styczniu 2023 r. wstępna ocena skutków wejścia w życie pełnego pakietu wniosków ustawodawczych w ramach przeglądu prawodawstwa dotyczącego dobrostanu zwierząt stwierdza, co następuje:

• Oczekuje się, że podniesienie standardów dobrostanu zwierząt w UE w perspektywie krótkoterminowej zwiększy koszty produkcji rolnej, ale przyniesie również wymierne korzyści, takie jak lepsza jakość mięsa i bezpieczeństwo żywności, z czego skorzystają zarówno rolnicy, jak i inne podmioty gospodarcze, a także konsumenci, również pod względem ekonomicznym.
• Rolnicy odniosą korzyści z wyższej produktywności i oszczędności wynikających z mniejszego zużycia leków weterynaryjnych i innych wydatków.
• Poprawa warunków dobrostanu zwierząt zapewni także możliwości gospodarcze, przyczyniając się do segmentacji rynku i odpowiadając na zapotrzebowanie konsumentów i obawy obywateli.
• Z racji rosnącej świadomości konsumentów na temat zrównoważonych metod produkcji w UE, etykietowanie żywności ze względu na dobrostan zwierząt poprawiłoby pozycję rynkową produktów przestrzegających dobrostanu zwierząt. Takie oznakowanie umożliwiłoby również konsumentom dokonywanie świadomych wyborów, a tym samym stworzyłoby nowe możliwości biznesowe.
• Ponadto ulepszone i zharmonizowane unijne standardy dobrostanu zwierząt stworzą bardziej wyrównane warunki działania i będą promować uczciwszą konkurencję między podmiotami gospodarczymi w UE na rynku wewnętrznym.

Co więcej, specjalne badanie Eurobarometr opublikowane w październiku 2023 r. wykazało zdecydowane poparcie obywateli UE, w tym obywateli Polski, dla poprawy ochrony zwierząt w Europie.

Z zadowoleniem należy przyjąć przedstawione w programie polskiej prezydencji stwierdzenie, że regulacje dotyczące dobrostanu zwierząt powinny być lepiej dostosowane do najnowszych osiągnięć naukowych i technologicznych, jak również deklarację kontynuowania prac nad projektem rozporządzenia w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu oraz projektem rozporządzenia dotyczącego dobrostanu psów i kotów oraz ich identyfikowalności. Należy jednakże podkreślić, że powyższe wnioski ustawodawcze to jedynie niewielka część pakietu legislacyjnego oczekiwanego w ramach przeglądu prawodawstwa UE dotyczącego dobrostanu zwierząt.

Biorąc pod uwagę powyższe oraz uznając ważną rolę zbliżającej się prezydencji Polski w Radzie UE, uprzejmie proszę o odpowiedź na poniższe pytania: 

1. W jaki sposób Rada Ministrów w ramach prezydencji Polski w Radzie UE planuje zapewnić, że zaległe wnioski ustawodawcze w zakresie dobrostanu zwierząt utrzymywanych, uboju zwierząt oraz etykietowania ze względu na dobrostan zwierząt zostaną przedstawione przez KE, zgodnie z najnowszymi zaleceniami oraz apelami państw członkowskich, naukowców i interesariuszy reprezentowanych w Strategicznym dialogu na temat przyszłości rolnictwa w UE?
2. Jakie są szczegółowe plany Rady Ministrów w ramach prezydencji Polski w Radzie UE w zakresie prac nad projektem rozporządzenia Rady i Parlamentu Europejskiego w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu i związanych z tym działań (COM/2023/770 final)?

Z poważaniem
Małgorzata Tracz

Obraz 🌼Christel🌼 z Pixabay