Interpelacja nr 4124 w sprawie zmian w ustawie Prawo wodne

Interpelacja poselska do ministra infrastruktury w sprawie zmian w ustawie Prawo wodne.

Szanowny Panie Ministrze!

Zwracam się do Pana z próbą o ustosunkowanie się do pojawiającego się w przestrzeni publicznej postulatu przedstawicieli i przedstawicielek samorządu terytorialnego o zmiany w definicji śródlądowych wód stojących określonej w art. 23 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. - Prawo wodne.

Jak zwracają uwagę przedstawiciele i przedstawicielki samorządu terytorialnego, z wyżej wymienionego przepisu wynika, że ustawodawca odróżnia kategorię prawną wody stojącej od kategorii prawnej wody znajdującej się w zagłębieniu terenu. Należy również zauważyć, iż ustawodawca odróżnia wody znajdujące się w zagłębieniach terenu od stawu. W istocie mamy do czynienia z trzema równymi kategoriami prawnymi: wody stojące, wody znajdujące się w zagłębieniach terenu i stawy.

Istota problemu dotyczy przede wszystkim oceny, czy mamy do czynienia z wodami znajdującymi się w zagłębieniach terenu czy też ze stawami. Zaznaczyć należy, iż te dwie kategorie prawne są rozłączne. W grę może wchodzić bowiem albo woda znajdująca się w zagłębieniach terenu albo staw.

Pojęcie stawu zostało zawarte w definicji pojęcia urządzenia wodne. Zgodnie z art.16 pkt 65c ustawy Prawo wodne - stawy, w szczególności stawy rybne oraz stawy przeznaczone do oczyszczania ścieków albo rekreacji.

W praktyce oba wskazane przepisy mogą mieć potencjalnie zastosowanie do tego samego stanu faktycznego, a rozróżnienie urządzenia wodnego (stawu rekreacyjnego) od zagłębienia terenu będącego wynikiem działalności człowieka jest bardzo utrudnione.

Jak podają przedstawiciele i przedstawicielki samorządu terytorialnego, Ministerstwo Infrastruktury stoi na stanowisku, że art. 23 ust.2 ustawy Prawo wodne ma mieć zastosowanie do zagłębienia terenu, które powstałoby w wyniku eksploatacji wyrobiska, w którym gromadzi się woda. Najdrobniejsza adaptacja takiego wyrobiska i nadanie mu funkcji rekreacyjnej ma prowadzić do tego, że nie mamy do czynienia z zagłębieniem terenu będącym wynikiem działalności człowieka, a z urządzeniem wodnym. Jak podkreślają przedstawiciele i przedstawicielki samorządu terytorialnego, powyższa interpretacja przepisów przez Ministerstwo Infrastruktury prowadzi do wręcz absurdalnych skutków prawnych.

W przypadku bowiem przyjęcia, iż chodzi o staw, istotne znaczenie będzie miało to, że w ogóle nie będziemy mieli do czynienia z wodami w rozumieniu Prawa wodnego, a tylko z urządzeniem wodnym. Diametralnie zmieni się zatem klasyfikacja, albowiem nie będą mogły mieć zastosowania przepisy dotyczące klasyfikacji wód, a znajdą zastosowanie przepisy dotyczące urządzeń wodnych. Przy przyjęciu, iż jest to staw rekreacyjny, mamy w istocie do czynienia z urządzeniem wodnym z wszystkimi z tego wynikającymi konsekwencjami, włącznie z prawem własności. W przypadku zakwalifikowania zaś tego akwenu jako stawu, a więc urządzenia wodnego, kwestia publicznego lub niepublicznego charakteru traci w ogóle znaczenie. O ile bowiem ustawodawca zna koncepcję wód publicznych i z tym pojęciem wiąże określone skutki prawne, o tyle nie zna pojęcia publiczne urządzenia wodne.

W świetle definicji kąpieliska i urządzenia wodnego zawartych w ustawie Prawo wodne kąpielisko może funkcjonować tylko na wodach powierzchniowych (w tym wodach stojących). Staw rekreacyjny, będący urządzeniem wodnym, nie może być więc kąpieliskiem. W Polsce występuje wiele akwenów wykorzystywanych jako kąpielisko właśnie dlatego, że są zagłębieniami terenu będącymi wynikiem działalności człowieka, które zostały zaadaptowane do funkcji rekreacyjnej, a przez to powinny mieć do nich zastosowanie odpowiednie przepisy o wodach stojących. Interpretacja uznająca, że zaadaptowanie powyrobiskowego zagłębienia terenu (glinianki), dostosowanego do funkcji rekreacyjnej (np. poprzez uregulowanie części brzegu i utworzenie plaży) przez jednostkę samorządu terytorialnego czy Skarb Państwa nakazuje uznać taki akwen za urządzenie wodne (staw rekreacyjny), prowadzi do tego, że jednostka samorządu terytorialnego nie może na takim terenie organizować kąpieliska, co jest wręcz niezrozumiałe.

Zdaniem przedstawicieli i przedstawicielek samorządu terytorialnego nie do zaakceptowania pozostaje stan, w którym organizacja kąpieliska ma być możliwa tylko w powyrobiskowym zagłębieniu terenu, które jest wynikiem działalności człowieka, a w sytuacji, w której to wyrobisko zostanie zagospodarowane pod funkcję rekreacyjną dla społeczności lokalnej, uznamy, że mamy do czynienia z utworzonym urządzeniem wodnym (stawem rekreacyjnym), a przez to utworzenie kąpieliska na tego rodzaju wodach nie jest możliwe, ponieważ na tych wodach nie będziemy mieli do czynienia z wodami stojącymi, czyli wodami powierzchniowymi.

Przedstawiciele i przedstawicielki samorządu terytorialnego zwracają uwagę, że w sytuacji uznania akwenu za urządzenie wodne, prawo do powszechnego korzystania z publicznych śródlądowych wód powierzchniowych (a więc też wód stojących i na podstawie art. 23 ust. 2 do wód znajdujących się w zagłębieniach terenu będących wynikiem działalności człowieka) nie będzie miało zastosowania. Urządzenie wodne i woda w nim się znajdująca nie są bowiem zaliczane do wód publicznych. Kwestia organizacji kąpieliska także będzie niemożliwa do zrealizowania, co zostało omówione powyżej.

Z tego powodu zdaniem przedstawicieli i przedstawicielek samorządu terytorialnego bardzo istotne jest podjęcie inicjatywy ustawodawczej, która pozwoli uregulować kwestię zapewnienia możliwości organizacji kąpielisk, powszechnego dostępu czy zakazu wyprowadzania ścieków także w przypadku stawów rekreacyjnych lub też jasnego wskazania przez ustawodawcę, jakie akweny wodne mają być zaliczane, na podstawie art. 23 ust. 2, do wód znajdujących się w zagłębieniach terenu będących wynikiem działalności człowieka. Wydaje się, że zaadaptowane glinianki, nawet kwalifikowane jako stawy rekreacyjne, powinny być do tej kategorii zaliczone, jeśli mają być publiczne.

Biorąc powyższe pod uwagę, przedstawiciele i przedstawicielki samorządu terytorialnego proponują następujące zmiany w ustawie Prawo wodne:

1. zmiana art. 23 ust. 2 ustawy Prawo wodne i nadanie mu brzmienia:

"Przepisy o śródlądowych wodach stojących stosuje się odpowiednio do wód znajdujących się w zagłębieniach terenu powstałych w wyniku działalności człowieka, niebędących stawami, chyba że stawy te mają być powszechnie dostępne dla wszystkich i są własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego."

2. dodanie do art. 23 ust. 3 w brzmieniu.

"Przepisy o śródlądowych wodach stojących stosuje się odpowiednio do wód znajdujących się w zagłębieniach terenu powstałych w wyniku działalności człowieka, na których rada gminy wyznaczyła lub zamierza wyznaczyć kąpielisko."

3. Dodanie do art. 16 ustawy Prawo wodne definicji zagłębień terenu powstałych w wyniku dzielności człowieka.

"Za zagłębienia terenu będące wynikiem działalności człowieka uważa się w szczególności zagłębienia powstałe pierwotnie w wyniku eksploatacji kopalin, w których zgromadziły się wody, sztuczne zbiorniki wodne wykonanie w wyniku działalności człowieka, akweny i zagłębienia, na których gminy mogą wyznaczyć kąpielisko lub które są wykorzystywane do funkcji rekreacyjnej."

Mając powyższy stan faktyczny na uwadze, zwracam się do Pana Ministra z pytaniem o to, jakie jest stanowisko Ministerstwa Infrastruktury w stosunku do wyżej wymienionych propozycji zmian w ustawie z dnia 20 lipca 2017 r. - Prawo wodne, przedstawionych przez przedstawicieli i przedstawicielki samorządu terytorialnego?

Czy Ministerstwo Infrastruktury rozważa przygotowanie projektu ustawy, który by odpowiadał na powyższe postulaty przedstawicieli i przedstawicielek samorządu terytorialnego?

Z poważaniem
Małgorzata Tracz

Odpowiedź ministra infrastruktury

fot. Mateusz Giełczyński, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons